PM Vishwakarma Yojana 2024 – ऑनलाइन अर्ज करा, नोंदणी करा, लॉन्चची तारीख, फायदे आणि पात्रता

Amol Ranaware

11 months ago

Spread the love

PM Vishwakarma Yojana: 77 व्या स्वातंत्र्य दिनानिमित्त, पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांनी लाल किल्ल्यावर केलेल्या भाषणात पारंपारिक कारागीर आणि कारागीरांसाठी विश्वकर्मा कौशल सन्मान योजनेची घोषणा केली. सप्टेंबर 2023 मध्ये विश्वकर्मा जयंतीनिमित्त ही योजना अधिकृतपणे सुरू केली जाईल आणि PM विश्वकर्मा योजना नोंदणी देखील लवकरच सुरू होईल. देशभरातील आमच्या कष्टकरी छोट्या कारागिरांना आणि कामगारांना आधार देण्यासाठी विश्वकर्मा योजना येथे आहे. ही विशेष योजना प्रशिक्षण, प्रगत तंत्रे आणि कौशल्य-संबंधित मार्गदर्शनासह आर्थिक सहाय्य देते. विश्वकर्मा योजनेच्या मदतीने, लहान कारागीर, कामगार आणि शेती करणारे MSME (सूक्ष्म, लघु आणि मध्यम उद्योग मंत्रालय) मध्ये सामील होण्याच्या संधी शोधू शकतात. हे त्यांना एमएसएमई आणि त्याचे फायदे अधिक परिचित होण्यास मदत करेल.

पंतप्रधान विश्वकर्मा कौशल सन्मान योजना ही पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांनी १५ ऑगस्ट रोजी सुरू केलेली सरकारी योजना आहे. पारंपारिक कारागीर आणि कारागीर यांच्यावर विशेष लक्ष केंद्रित करून लहान व्यवसाय मालकांना आधार प्रदान करणे हा या कार्यक्रमाचा उद्देश आहे. हे या लहान कामगार आणि कारागिरांना आर्थिक सहाय्य देते, तसेच त्यांना प्रशिक्षण, प्रगत तंत्रांची माहिती आणि कौशल्य-संबंधित मार्गदर्शन देखील प्रदान करते. या योजनेचे अंदाजे 15 हजार कोटी रुपयांचे भरीव बजेट आहे,

जे सरकारची महत्त्वपूर्ण गुंतवणूक दर्शवते. 15,000 कोटी रुपयांची ही भरीव रक्कम सोनार, लोहार, केशभूषाकार, धोबी, गवंडी (राजमिस्त्री) आणि विक्रेते यांसारख्या पारंपारिक व्यवसायांमध्ये व्यक्तींना मदत करेल. ही योजना खास आपल्या देशातील प्रतिभावान कारागिरांसाठी जाहीर केली आहे ज्यांना पैशाची कमतरता यासारख्या मोठ्या समस्यांचा सामना करावा लागत आहे, ज्यामुळे त्यांचे कौशल्य असूनही त्यांना चांगले जीवन जगणे थांबते.

संधी मिळाल्यास समाजाच्या प्रगतीत हातभार लावणाऱ्या अनेक लोकांवर याचा परिणाम होतो. म्हणूनच सरकार 17 सप्टेंबर 2023 रोजी विश्वकर्मा कौशल सन्मान योजना सुरू करत आहे. ही योजना ज्या कुशल कारागिरांना मदतीची गरज आहे त्यांना प्रशिक्षण आणि आर्थिक मदत करेल. असे करून, सरकारला या कारागिरांना आर्थिकदृष्ट्या मजबूत बनवायचे आहे आणि त्यांना आपल्या समाजासाठी आणि देशासाठी अधिक योगदान देण्यास मदत करायची आहे.

Speaking at launch of PM Vishwakarma Yojana at the newly inaugurated Yashobhoomi convention centre. https://t.co/aOpIO1aW5z
— Narendra Modi (@narendramodi) September 17, 2023

पीएम विश्वकर्मा कौशल सम्मान योजना आढावा

स्कीम नाव	पीएम विश्वकर्मा कौशल सम्मान योजना
वर्ग	आत्मनिर्भर भारत
लॉन्च तारीख	17 सप्टेंबर 2023
घोषणा तारीख	15 ऑगस्ट 2023
लाभार्थी	एससी एसटी ओबीसी, आर्थिक कमजोर वर्गातील लोक, पारंपारिक कलाकार आणि शिल्पकलाकार
लॉन्च केलेले व्यक्ती	पीएम श्री नरेंद्र मोदी
बजेट	13000 ते 15000 कोटी रुपये

पीएम विश्वकर्मा योजना (PM Vishwakarma Yojana) – उद्देश्ये

पीएम विश्वकर्मा योजना भारतातील अग्रणी योजना आहे, ज्याने लहान व्यापारी, परंपरागत शिल्पकलाकार आणि शिल्पकलेचे करीचे, त्यांना व्यापारिक समर्थनाची व्यापक सहाय्य करण्याची निर्मिती केली आहे, त्यांना त्यांच्या परंपरागत उत्पादने आणि सेवांच्या मानकीची वाढवायची. या योजनेचे उद्देश्य बहुपक्षीय आहेत आणि त्यांच्या सशक्तीकरणाच्या विविध पहायल्यासाठी विविध पहायल्यांच्या संदर्भात आहेत.

परिचिती आणि आर्थिक सहाय्य:

सर्व शिल्पकलाकार आणि कलाकारांना विश्वकर्मा म्हणून मान्यता देता येईल.
व्यापार विकास आणि इतर लाभांसाठी आर्थिक सहाय्य प्रदान करणे.

शिक्षण आणि कौशल सुधारणे:

शिल्पकलाकारांना व्यापार/उद्योग संबंधित शिक्षण प्रदान करणे.
कलाकारांच्या कलेच्या प्रभावकारी बनवायच्या कौशले सुधारणे.

उपकरणांची सुसंगतता:

उत्पादन उपकरणांची सुसंगतता, उत्पादकता, आणि उत्पादांची गुणवत्ता वाढवणे.

आर्थिक समर्थन:

विश्वकर्मा योजनेच्या लाभार्थ्यांसाठी सुरक्षित, गुन्हाच्या बिना व्याजांसह कर्ज प्रदान करणे.
लाभार्थ्यांसाठी व्याज दर सुट्टी प्रदान करणे.

डिजिटल सशक्तिकरण:

लाभार्थ्यांसाठी डिजिटल लेन-देन बढवायच्या साठी डिजिटल लेन-देन क्रियाप्रवृत्त करणे.

ब्रँड प्रमोशन आणि बाजार सम्बंध:

ब्रँड प्रमोशन आणि बाजार सम्बंधांसाठी एक मंच प्रदान करणे.
विश्वकर्मा उत्पादांना उच्चतम खरेदी आणि नवीन विकासाची संधी देण्यासाठी.

पीएम विश्वकर्मा कौशल सम्मान योजनेचे प्रमुख लक्ष्य:

देशभरातील लहान शिल्पकलाकारांची आणि परंपरागत कलाकारांची उत्पादने आणि सेवांची गुणवत्ता, परिपच्छता आणि उपलब्धता सुधारणे.
विभिन्न लहान शिल्पकलाकारांना, शेवारीं, सोनारां, लोहारां आणि धोबींसह सारख्या विविध लहान कलाकारांना आर्थिक आणि सामाजिक लाभ आणि सशक्तिकरण घेणे.
कलाकारांमध्ये कलेची विकासाची प्रमुखता देण्यासाठी त्यांना आर्थिक समर्थन आणि प्रशिक्षण प्रदान करणे.
त्यांच्या कलेच्या पहचान आणि अग्रगामी विकासाची साकषात आणण्याची लाकीर सापडवणे.

सरकारची दृष्टिकोन:

कलाकुशल लहान शिल्पकलाकारांना सामोरे आणण्याच्या करारानुसार, सर्व कलाकुशल लहान शिल्पकलाकार आणि कलाकारांना मान्यता देता येणे.
2023 सेप्टेंबर 17 रोजी पीएम विश्वकर्मा कौशल सम्मान योजना सुरू करण्याची घोषणा करणे.
त्यांना प्रशिक्षण आणि आर्थिक संसाधने सुरक्षित करून लहान कलाकुशल लहान शिल्पकलाकारांना सशक्त करणे.
ही योजना त्यांना सामाजिक आणि राष्ट्रीय प्रगतीमध्ये अधिक प्रभावीपणे योगदान देण्याची इच्छा आहे.

क्रियान्वयन:

केंद्रीय आणि राज्य सरकारांचे संयुक्त प्रयास.
जनतेसाठी सोबतीसाठी ही कार्यक्रम सोपी प्राप्त करण्याची आणि त्यातील लाभांकी सुनिश्चित करण्याची प्रयत्नशीलता.

हे देखील वाचा

SBI Stree Shakti Yojana 2024: महिलांना हमीशिवाय 25 लाखांचे कर्ज

माझी कन्या भाग्यश्री योजना 2024 | Majhi Kanya Bhagyashree Yojana Application Form Download

पीएम विश्वकर्मा योजनेची (PM Vishwakarma Yojana) मुख्य वैशिष्ट्ये अर्थमंत्री, श्रीमती. निर्मला सीतारामन यांनी त्यांच्या 2023-2024 च्या अर्थसंकल्पीय भाषणात पंतप्रधान विश्वकर्मा योजना सादर केली. पंतप्रधान विश्वकर्मा योजनेची यशस्वी अंमलबजावणी सुनिश्चित करण्यासाठी अर्थसंकल्पात 13,000 कोटी रुपयांची तरतूद करण्यात आली आहे.

या योजनेचा थेट फायदा विश्वकर्मा समाजातील लोकांना होणार आहे. या समुदायामध्ये विविध पार्श्वभूमीतील लोकांचा समावेश आहे. कारगिलमधील लोकांनाही या योजनेचा भाग म्हणून प्रात्यक्षिक प्रशिक्षण मिळेल. सरकार 1,00,000 ते 2,00,000 रुपयांपर्यंतचे कर्ज देऊन आर्थिक सहाय्य देईल. या कर्जांवर 5% सरकारी योगदानाचा अतिरिक्त बोनस आहे. ही योजना समाजामध्ये रोजगाराच्या संधी निर्माण करण्यासाठी आणि त्यांची आर्थिक स्थिती लक्षणीयरीत्या सुधारण्यासाठी तयार करण्यात आली आहे. विश्वकर्मा समाजातील जवळपास सर्व कामगार या योजनेचा लाभ घेऊ शकतील.

विविध वस्तू तयार करण्यासाठी पारंपारिक साधनांचा वापर करणाऱ्या देशभरातील लाखो कारागिरांना या योजनेचा थेट फायदा होणार आहे. ही योजना स्वयंरोजगारासाठी प्रशिक्षण देईल आणि पारंपारिक कारागिरांना त्यांच्या उत्पादनांच्या विपणनासाठी मदत करेल. पीएम विश्वकर्मा योजना अनुसूचित जाती, अनुसूचित जमाती, इतर मागासवर्गीय, महिला, आदिवासी आणि समाजातील इतर उपेक्षित घटकांसाठी प्रवेशयोग्य असेल. या उपक्रमाचा समावेश करून, लोहार, कुंभार आणि शिल्पकारांसह सुमारे 164 मागास जातींना, जे आपल्या उदरनिर्वाहासाठी पारंपारिक कौशल्यांवर अवलंबून आहेत, त्यांनाही या योजनेद्वारे पाठिंबा मिळेल.

विश्वकर्मा योजना पात्रता

कामाची साधने आणि त्यांच्या हातांनी स्वयंरोजगाराच्या आधारावर असंघटित क्षेत्रात काम करणारा कोणताही कामगार किंवा कारागीर किंवा योजनेत दिलेल्या 18 कुटुंब-आधारित पारंपारिक व्यवसायांमध्ये काम करत असेल तर तो विश्वकर्मा योजनेसाठी पात्र मानला जाईल. केवळ 18 वर्षे किंवा 18 वर्षांपेक्षा जास्त वयाची व्यक्ती या योजनेसाठी अर्ज करू शकते. या योजनेचा लाभ घेऊ इच्छिणाऱ्या कोणत्याही व्यक्तीने नोंदणीच्या तारखेला संबंधित व्यवसायात गुंतलेले असावे आणि आजपासून 5 वर्षांहून अधिक काळ पीएमईजीपी, पीएम स्वानिधी आणि मुद्रा यांसारख्या योजनांचा लाभार्थी नसावा.

कुटुंबातील फक्त एक सदस्य पीएम विश्वकर्मा योजनेचा लाभ घेऊ शकतो. यामध्ये कुटुंबात राहणारे पती, पत्नी आणि अविवाहित मुलांचा समावेश आहे. कोणत्याही सरकारी सेवेत (केंद्र/राज्य) नोकरी केलेली व्यक्ती आणि त्या व्यक्तीचे कुटुंबीय या योजनेचा लाभ घेऊ शकत नाहीत. यामध्ये कुटुंबात राहणारे पती-पत्नी आणि त्यांच्या अविवाहित मुलांचा समावेश आहे.

विश्वकर्मा योजनेचे फायदे

विश्वकर्मा योजना ही भारत सरकारने सादर केलेली एक नाविन्यपूर्ण योजना आहे, जी देशभरातील रोजंदारी कामगार आणि कुशल कारागीर दोघांनाही पाठिंबा देण्यासाठी आणि उन्नत करण्यासाठी डिझाइन केलेली आहे. या योजनेद्वारे, आर्थिक मदत आणि प्रशिक्षण देणे, लहान कारागिरांना त्यांची कला वाढवण्यासाठी आणि त्यांच्या उत्पादनांची वाजवी किमतीत यशस्वीपणे विक्री करण्यासाठी सक्षम करणे हे सरकारचे उद्दिष्ट आहे. हा उपक्रम कारागिरांमधील सर्जनशीलता आणि आर्थिक वाढीच्या दिशेने एक पाऊल आहे. विश्वकर्मा योजनेचे फायदे खाली नमूद केले आहेत –

पोचपावती: विश्वकर्मा योजनेचा भाग बनलेल्या कारागिरांना विश्वकर्मा म्हणून अधिकृत मान्यता मिळते, ते प्रमाणपत्र आणि ओळखपत्रासह पूर्ण होते.
कौशल्य वाढ:
- कौशल्यांची पडताळणी त्यानंतर 5-7 दिवस (40 तास) मूलभूत प्रशिक्षण.
- 15 दिवसांच्या (120-तास) प्रगत प्रशिक्षण कार्यक्रमात नावनोंदणी करण्याची संधी.
- दररोज 500 रुपये प्रशिक्षण स्टायपेंड मिळवा.
टूल सपोर्ट: टूल्स आणि उपकरणांमध्ये गुंतवणूक करण्यासाठी 15,000 रुपये अनुदान मिळवा.
आर्थिक सहाय्य:
- संपार्श्विक मुक्त एंटरप्राइझ डेव्हलपमेंट लोनमध्ये प्रवेश करा: रु 1 लाख (18 महिन्यांच्या परतफेडीसह पहिला टप्पा) आणि रु 2 लाख (30 महिन्यांच्या परतफेडीसह दुसरा टप्पा).
- MoMSME द्वारे कव्हर केलेल्या 8% व्याज सबव्हेंशन कॅपसह 5% च्या सवलतीच्या व्याज दराचा लाभ घ्या.
- भारत सरकार क्रेडिट गॅरंटी फी कव्हर करते.
डिजिटल व्यवहार प्रोत्साहन: दरमहा 100 व्यवहारांच्या कमाल मर्यादेसह, प्रति व्यवहार 1 रुपये कमवा.
विपणन सहाय्य: नॅशनल कमिटी फॉर मार्केटिंग (NCM) गुणवत्ता प्रमाणन, ब्रँडिंग आणि प्रमोशन, ई-कॉमर्स लिंकेज, ट्रेड फेअर्स जाहिरात, प्रसिद्धी आणि इतर विपणन क्रियाकलाप यासारख्या सेवा प्रदान करते.
कारागिरांसाठी आर्थिक मदत: विश्वकर्मा कौशल सन्मान योजना कारागिरांना अनुकूल अटींवर 2 लाख रुपयांपर्यंतचे विशेष कर्ज देते, आर्थिक चिंता दूर करते आणि त्यांच्या सर्जनशील व्यवसायांना चालना देते.
अनुकूल व्याजदरांसह लवचिक कर्जाचे टप्पे: योजनेच्या सुरुवातीच्या टप्प्यात, कारागीर रु. पर्यंत कर्ज मिळवू शकतात. त्यांच्या आर्थिक परिस्थितीनुसार 5% कमी व्याजदराने 1 लाख.
सर्वसमावेशक कौशल्य संवर्धन: विश्वकर्मा योजना प्रगत प्रशिक्षणाद्वारे कारागिरांच्या कौशल्यांचा सन्मान करण्यावर लक्ष केंद्रित करते, हे सुनिश्चित करते की ते सतत विकसित होत असलेल्या जगात संबंधित राहतील.
कौशल्याचे सक्षमीकरण: कौशल्य प्रशिक्षण आणि साधन प्रोत्साहन: या योजनेचा उद्देश कौशल्य प्रशिक्षण आणि साधन प्रोत्साहनांद्वारे आधुनिक मानकांशी संरेखित करताना पारंपारिक कलात्मकतेचे जतन आणि वाढ करणे आहे.
एक होलिस्टिक सपोर्ट सिस्टीम: विश्वकर्मा योजना संपूर्ण सपोर्ट सिस्टीम ऑफर करते, ज्यामध्ये उदार कर्ज अटी, कौशल्य वाढ, टूलकिट इन्सेन्टिव्ह, डिजिटल ट्रान्झॅक्शन भत्ते आणि मार्केटिंग सपोर्ट यांचा समावेश होतो.
एक निर्बाध नोंदणी प्रक्रिया: लाभार्थी खेड्यापाड्यातील सामायिक सेवा केंद्रांद्वारे योजनेसाठी सहजपणे नोंदणी करू शकतात, जे कदाचित साक्षर नसतील त्यांच्यासाठी ही प्रक्रिया सुलभ करते.
सहयोगी निधी: केंद्र सरकार आणि राज्य भागीदारी विश्वकर्मा योजनेचा निधी प्रामुख्याने केंद्र सरकारकडून येतो, राज्य सरकारांच्या सक्रिय सहभागाने त्याची यशस्वी अंमलबजावणी सुनिश्चित होते.

विश्वकर्मा योजनेंतर्गत व्यापलेले व्यापार

लाकूड आधारित सुतार (सुथार) बोट मेकर लोह/धातूवर आधारित/दगडावर आधारित आर्मरर लोहार (लोहार) हॅमर आणि टूल किट मेकर लॉकस्मिथ शिल्पकार (मूर्तिकर, दगडी कोरीव काम करणारा) दगड तोडणारा सोने/चांदीवर आधारित सुवर्णकार (सुनार) क्ले आधारित कुंभार (कुम्हार) लेदर बेस्ड मोची (चर्मकार) शूस्मीथ/फुटवेअर कारागीर आर्किटेक्चर/बांधकाम मेसन (राजमिस्त्री) इतर बाहुली आणि खेळणी मेकर (पारंपारिक) नाई (नाई) हार मेकर (मलाकार) वॉशरमन (धोबी) शिंपी (दरजी) फिशिंग नेट मेकर

विश्वकर्मा योजना सुरू होण्याची तारीख

PM विश्वकर्मा कौशल सन्मान योजना 17 सप्टेंबर 2023 रोजी विश्वकर्मा जयंतीच्या निमित्ताने सुरू होणार आहे. या योजनेचा उद्देश कारागीर आणि कारागीरांद्वारे ऑफर केलेली उत्पादने आणि सेवांची गुणवत्ता, आकार आणि उपलब्धता वाढवणे आहे. हे विणकर, सोनार, लोहार आणि लॉन्ड्री कामगारांना आर्थिकदृष्ट्या सक्षम करेल. एकदा विश्वकर्मा योजना सुरू झाल्यानंतर, ती देशभरातील लहान पारंपारिक कारागीर आणि कारागीरांना महत्त्वपूर्ण मदत करेल. केंद्रीय मंत्री अश्विनी वैष्णव यांच्या मते, देशातील सुमारे 30 लाख कुटुंबांना या योजनेचा लाभ होणार आहे. विश्वकर्मा योजनेचा उद्देश पारंपारिक कारागिरांना उन्नत करणे, त्यांची सामाजिक-आर्थिक स्थिती सुधारणे आणि भारताच्या दोलायमान सांस्कृतिक वारशाचे रक्षण करण्यात भूमिका बजावणे आहे.

विश्वकर्मा योजना दस्तऐवज आवश्यकता

लाभार्थ्यांनी खालील कागदपत्रे किंवा माहिती प्रदान करणे आवश्यक आहे:

आवश्यक कागदपत्रे किंवा माहिती: लाभार्थ्यांनी नोंदणी प्रक्रियेसाठी काही कागदपत्रे आणि माहिती प्रदान करणे आवश्यक आहे. यामध्ये आधार कार्ड, मोबाईल क्रमांक, बँक तपशील आणि शिधापत्रिका यांचा समावेश आहे. हे लक्षात घेणे महत्त्वाचे आहे की नोंदणीसाठी रेशन कार्ड असणे अनिवार्य आहे. आधार कार्ड मोबाईल नंबर बँक तपशील शिधापत्रिका ई – मेल आयडी

लाभार्थ्याकडे शिधापत्रिका नसल्यास: लाभार्थ्याकडे शिधापत्रिका नसलेल्या प्रकरणांमध्ये, त्यांना कुटुंबातील सर्व सदस्यांसाठी आधार कार्ड प्रदान करणे आवश्यक आहे. या संदर्भात कुटुंबाच्या व्याख्येसाठी पात्रतेच्या मार्गदर्शक तत्त्वांच्या परिच्छेद 4 चा तुम्ही संदर्भ घेऊ शकता.
लाभार्थ्याकडे बँक खाते नसल्यास: लाभार्थ्याकडे आधीपासूनच बँक खाते नसल्यास, त्यांना CSC (कॉमन सर्व्हिस सेंटर) द्वारे खाते उघडण्यास मदत केली जाईल. सीएससी या प्रक्रियेसाठी मार्गदर्शन आणि समर्थन प्रदान करेल.

अतिरिक्त कागदपत्रे किंवा माहिती:

याव्यतिरिक्त, लाभार्थ्यांना MoMSME (Micro, Small & Medium Enterprises मंत्रालय) द्वारे निश्चित केलेल्या विशिष्ट आवश्यकतांवर आधारित पुढील कागदपत्रे किंवा माहिती प्रदान करण्यास सांगितले जाऊ शकते. तुम्ही तुमच्यासोबत खालील कागदपत्रे घेऊन जाऊ शकता आधार कार्ड. मतदार ओळखपत्र पॅन कार्ड अधिवास प्रमाणपत्र फोन नंबर ई – मेल आयडी पासपोर्ट आकाराचे रंगीत छायाचित्र कामाशी संबंधित कागदपत्रे बँक खाते तपशील उत्पन्नाचे प्रमाणपत्र जात प्रमाणपत्र. (संबंधित असल्यास)

विश्वकर्मा योजना ऑनलाईन नोंदणी

भारत सरकारने लहान व्यापार्‍यांना देशातील पारंपारिक कारागीर आणि कारागीरांना पाठिंबा देण्यासाठी विश्वकर्मा योजना सुरू केली आहे. या योजनेसाठी ऑनलाइन नोंदणी 17 सप्टेंबर 2023 पासून सुरू होईल, जी भगवान विश्वकर्मा यांची जयंती आहे. विश्वकर्मा सन्मान योजना अत्याधुनिक तंत्रज्ञानाचा वापर करून जागतिक स्तरावर ब्रँड्सचा दर्जा वाढवणार आहे, ज्याचा संपूर्ण भारतातील 30 लाख कुटुंबांना फायदा होणार आहे. विश्वकर्मा योजना 2023 हा भारत सरकारचा एक विलक्षण उपक्रम आहे जो भारतातील हजारो कुटुंबांना लाभ देईल. या योजनेसाठी ऑनलाइन नोंदणी लवकरच सुरू होईल, ज्यामुळे लोक सहजपणे अर्ज करू शकतील आणि विश्वकर्मा योजनेचे फायदे घेऊ शकतील.

पीएम विश्वकर्मा योजना हेल्पलाईन नंबर

ईमेल आयडी: champions@gov.in
संपर्क क्रमांक: 011-23061574

होम पेज: येथे क्लिक करा